Magufuli atumbue jipu Lowassa

            Tunaandika haya kumtaka rais John Magufuli kujipanga kutumbua majipu mengine makubwa yatokanayo na mfumo mbovu aliourithi ambapo watu wasiostahiki wanalipwa stahiki wasizostahiki. Mfano mzuri ni Edward Lowassa, waziri mkuu wa zamani aliyeachia madaraka si kwa kustaafu, bali kutokana na kuwajibika tokana na kujiridhisha kuwa alishiriki kwenye kashfa iliyopoteza mabilioni ya shilingi za umma. Wapo wanaoamini kuwa Lowassa –kisheria –hapaswi kulipwa marupurupu ya kustaafu kama waziri mkuu, kwa vile hakustaafu kwa mujibu wa sharia bali kulazimika kuachia ngazi tokana na ushiriki wake kwenye kashfa ya Richmond. Wanaoamini hivyo wanadhani Lowassa analipwa mafao asiyostahiki ima kutokana na mfumo mbovu wa kulindana au urafiki wake na rais wa mstaafu, Jakaya Kikwete.

            Kadhalika, kuna haja ya kuwa na sheria inayozuia mstaafu ambaye yuko active kwenye siasa kama Lowassa na Fredrick Sumaye, kulipwa mafao ya ustaafu wakati bado anafanya siasa. Hivyo, si vibaya kumshauri rais kuwachukulia wahusika kama majipu yanayopaswa kutumbuliwa ili kuokoa fedha nyingi za umma na stahiki kama vile walinzi, wafanyakazi wa nyumbani, matibabu, na mengine wanavyopata kinyume cha sheria. Huu nao ni wizi wa kimfumo ambapo mtu analipwa mabilioni asiyostahili.

            Lowassa –japo amejitofautisha na mafungamano na Chama Cha Mapinduzi (CCM) na kuingia kwenye upinzani, anapaswa kuangaliwa si kwa sababu ni mpinzani bali mtu aliyeachishwa kazi kwa  kashfa tena ya upotevu wa fedha za umma sawa na wahusika wengine waliosimamishwa kazi kutokana na kosa au makosa kama haya. Hivyo, tuweke wazi. Hatumshauri rais kutumbua jipu hili kwa vile Lowassa yuko upinzani. Tunasema hili wazi kwa vile –ikitokea Lowassa akanyima marupurupu anayofaidi kwa sasa –bila shaka atakuja na utetezi hafifu kuwa anafanyiwa hivyo kwa vile yuko kwenye upinzani. Hata angekuwa ndani ya CCM , bado asingestahili kulipwa marupurupu anayopewa –kama sheria na kanuni zitafuatwa bila kulindana na kuangalia u-mwenzetu.

            Sumaye –kadhalika –anaangukia kwenye mkumbo huu wa kufanya siasa –japo kisiasa analipwa kama mstaafu. Huwezi kustaafu na ukaendelea kufanya shughuli zile zile bado ukastahiki kulipwa marupururup. Tunadhani, huu nao ni uchochoro unaowagharimu walipa kodi bila sababu. Hivyo, si vibaya majipu haya nayo yakatumbuliwa sawa na majipu mangine.

            Kwa vile sera ya Magufuli ni kubana matumizi yasiyo ya lazima, kuna haja ya kuangalia hata haya malipo ya viongozi wastaafu. Kwani nayo yanakula na kupoteza fedha nyingi bila sababu wala stahiki.

            Kitendo cha kuendelea kumlipa stahiki za ustaafu Lowassa wakati hakustaafu ni moja ya vikwazo kwa uwajibikaji kwenye ofisi kubwa za umma. Analipwa kwa lipi wakati hakuleta tija bali hasara? Kinachofanya Lowassa asistahili kulipwa marupurupu ni ukweli kuwa alifanya maamuzi magumu na kuamua kuachia ngazi mwenyewe baada ya kujiridhisha kuwa alikuwa na kesi ya kujibu ingawa hakufikishwa mahakamani. Kama kweli tunataka kuwajibishana na kuonyesha mfano, mtu kama Lowassa alipaswa kufunguliwa kesi mahakamani na kusafishwa huko huko badala ya kuendelea kupoteza fedha ya umma kumlipa marupurupu asiyostahili.

            Marupurupu anayolipwa Lowassa, angalau yangeelekezwa kwa familia ya marehemu Edward Sokoine aliyefia ofisini baada ya kulitumikia taifa kwa uwajibikaji na ufanisi mkubwa. Haiingii akilini serikali kusema kuwa atakayevuruga asihamishiwe sehemu nyingine bali kufukuzwa halafu kwa upande mwingine ikaendelea kuwalipa fedha watu waliofukuzwa kama wastaafu wakati hawakustaafu. Lazima itungwe sheria kuwa: Ili kiongozi mstaafu astahiki kulipwa marupurupu ya ustaafu aishi kama mstaafu badala ya kuwa mwanasiasa active na kuendelea kupokea fedha ya umma. Pia sheria itamke wazi kuwa atakayefukuzwa –kama ilivyo sheria kwa watumishi wengine wa umma –anapoteza stahiki zake kwa vile hakutimiza masharti ya utumishi wake kwa umma.   Hata Lowassa mwenyewe anajua fika kuwa anafaidi marupurupu anayopewa kwa vile mfumo wetu ni wa kifisadi, kulindana na kupendeleana ukiachia mbali kuzawadiana kutokana na ukuruba na usuhuba.

            Kwa kuweka sheria inayowataka viongozi kuwajibika ndipo walipwe marupururupu ya ustaafu, tutaweza kutoa motisha kwa viongozi hawa kuwajibika kwenye ofisi za umma badala ya kuzitumia kwa maslahi binafsi na waondokapo –ima kwa kustaafu –au kuwajibishwa wakaendelea kupoteza fedha za umma. Mfano mzuri ni waziri mkuu wa zamani wa Israel, Ehud Olmet aliyehukumiwa kwenda jela kwa kosa alilotenda akiwa meya wa jiji la Jerusalem.

            Tumalizie kwa kushauri kuwa Lowassa asimamishwe kupokea marupurupu ya ustaafu kwa vile hakustaafu, aliachia madaraka tokana na kujiridhisha kuwa alihusika kwenye kashfa ya Richmond hata kama hajafikishwa mahakamani. Vinginevyo afikishwe mahakamani na mahakama iamue ili wananchi wajue ukweli badala ya kuendelea kuwa utata uliopo.  Wakati wa kuwajibishana ni sasa ili kuweka mfano kwa watakaokuja wakijua fika kuwa ofisi za umma na fedha za watanzania si shamba la bibi tena.  Tunaomba kutoa hoja kwa rais Magufuli ambaye tunajua fika kuwa anawasikiliza wananchi anaotaka kuwatumikia na kuwakomboa toka kwenye kadhia ya wizi na matumizi mabaya ya ofisi na fedha za umma.

Chanzo: Dira Januari 18, 2016.